U Patrijaršijskom dvoru u Beogradu danas je održana sednica kojoj je predsjedavao patrijarh Porfirije, a bila je posvećena patrijarhu Pavlu, koji je umro na današnji dan prije 15 godina i koji je, kako je rekao, ispunio svaku riječ apostola Hristovih i usvojio svaki podvig Crkve Hristove.
Sjednica je počela služenjem pomena tokom kojeg je patrijarh Porfirije poručio da je patrijarh Pavle ostavio za sobom neizbrisiv trag u srcu svakog čoveka koji je imao priliku da se sa njim sretne, da čuje njegovu propovijed, da pročita neku njegovu misao.
“Siguran sam da se patrijarh Pavle i danas moli za svoj narod, a zbog njegove skromnosti i smirenja, zato što nije jedno govorio, a drugo tvorio, zbog toga što je bio svjedok ljubavi Hristove, duboko verujem da Gospod čuje i prihvata njegovu molitvu za svoj narod”, naveo je patrijarh Porfirije i dodao: Večan mu spomen i Carstvo Nebesko!”.
Patrijarh Pavle je preminuo na današnji dan pre 15 godina. Rođen je 11. septembra 1914. godine, kao Gojko Stojčević, u slavonskom selu Kućancima kod Donjeg Miholjca. Rano je ostao bez roditelja. O malom Gojku, od njegove treće godine, brinula je tetka. Nižu gimnaziju je završio u Tuzli, a višu u Beogradu. Poslije mature u sarajevskoj Bogosloviji 1936. godine, upisuje se na Bogoslovski fakultet u Beogradu, gde diplomira 1942. godine.
Za vrijeme Drugog svetskog rata bio je vjeroučitelj u Domu za izbeglu decu u Banji Koviljači. Avgusta 1944. godine Gojko je dobio tuberkulozu. Lekari su predviđali da mu je ostalo tri meseca života. Izlečio se molitvom u manastiru Vujnu. U znak zahvalnosti Bogu što mu je podario zdravlje, izrezbario je krst koji se i danas čuva u manastiru. Posle iskušeništva zamonašen je 1948. godine u ovčarsko-kablarskom manastiru Blagoveštenju, dobivši, po Apostolu ljubavi, monaško ime Pavle.
Od 1949. do 1955. godine bio je sabrat manastira Rače. Školsku 1950/1951. godinu proveo je kao nastavnik Bogoslovije Svetih Kirila i Metodija u Prizrenu. U čin jeromonaha rukopoložen je 1954. godine. postdiplomske studije na Bogoslovskom fakultetu u Atini pohađao je od 1955. do 1957. godine. Za Episkopa raško-prizrenskog izabran je maja 1957. godine. Patrijarh srpski Vikentije ga je hirotonisao septembra iste godine u beogradskoj Sabornoj crkvi. U tron Episkopa raško-prizrenskih ustoličen je 13. oktobra 1957. godine.
U Eparhiji raško-prizrenskoj obnavljao je stare i porušene hramove i gradio nove. Mnogo se trudio oko svešteničkog i monaškog podmlatka. Neprestano je putovao i služio u svim mestima svoje eparhije, a posebno se starao o Bogosloviji u Prizrenu, gde je predavao crkveno pojanje i crkvenoslovenski jezik. Kao episkop i profesor izveo je veliki broj pokoljenja novih poslenika na njivi Gospodnjoj.
“Kao arhijerej na Kosovu i Metohiji, u vreme veoma teško za Srbe i Srpsku Crkvu, proveo je više od 33 godine. O napadima Arbanaca na imovinu Crkve, monahe, sveštenike i srpski narod, koji se pod tim pritiskom iseljavao, redovno je obaveštavao Sveti Arhijerejski Sinod i Sabor, kao i državnu vlast. I sam je, sa hrišćanskom smirenošću i trpeljivošću, podnosio vređanja i fizičke napade. Svedočio je u Ujedinjenim nacijama, pred mnogobrojnim državnicima, o stradanju srpskog naroda na Kosovu i Metohiji”.
Sveti Arhijerejski Sabor Srpske Pravoslavne Crkve ga je izabrao 1. decembra 1990. godine za 44. po redu prvojerarha Srpske Pravoslavne Crkve. U nedelju, 2. decembra 1990. godine, u Sabornoj crkvi u Beogradu ustoličen je u tron Arhiepiskopa pećkih, Mitropolita beogradsko-karlovačkih i Patrijaraha srpskih, a 22. maja 1994. godine u drevni patrijaraški tron u Pećkoj Patrijaršiji.
U vreme patrijarha Pavla obnovljeno je i osnovano više eparhija. Godine 1992. obnovljena je Bogoslovija Svetog Petra Cetinjskog na Cetinju. Sledeće godine, počela je sa radom Akademija Srpske Pravoslavne Crkve za umetnosti i konservaciju. Bogoslovski fakultet Svetog Vasilija Ostroškog u Foči otvoren je 1994. godine, a Bogoslovija Svetog Jovana Zlatousta u Kragujevcu 1997. godine. Informativna služba Srpske Pravoslavne Crkve osnovana je krajem 1998. godine. Nastava veronauke u javno školstvo Republike Srbije vraćena je 2001. godine, a Bogoslovski fakultet u okrilje Beogradskog univerziteta 2004. godine. Patrijarh Pavle se posebno starao o izgradnji zavetnog hrama srpskog naroda, Spomen-hrama Svetog Save na Vračaru, koji je, u njegovo vreme, građevinski potpuno dovršen.
Patrijarh Pavle je dao veliki doprinos jedinstvu Pravoslavne crkve. Susretao se sa brojnim crkvenim predstavnima od patrijarha carigradskog do patrijarha moskovskog i cele Rusije Alekseja II, arhiepiskopom atinskim i sve Jelade Hristodulom, patrijarhom aleksandrijskim i sve Afrike Petrom VII i drugim poglavarima pomesnih pravoslavnih crkva.
Septembra 2006. godine otvorio je zasedanje Mešovite komisije za bogoslovski dijalog između Pravoslavne i Rimokatoličke crkve, čiji je domaćin bio Beograd. Posebno se trudio za isceljenje crkvenog raskola u nekada BJR Makedoniji. U susretima sa verskim poglavarima rimokatolika i muslimana, kao i neposrednim i pisanim obraćanjima političkim vođama u zemlji i svetu, u vreme tragičnih ratova na teritoriji bivše Jugoslavije i NATO agresije na Srbiju, patrijarh Pavle se jevanđelski zalagao za mirno i pravedno rešenje sukoba.
Za veliki doprinos bogoslovskoj nauci, Bogoslovski fakultet SPC u Beogradu dodelio mu je 1998. godine zvanje počasnog doktora bogoslovlja, saopšteno je iz SPC.
U vječnost je ispraćen pred hramom Svetog Save na Vračaru sa najvišim crkvenim i državnim počastima, uz učešće poglavarâ ili visokih predstavnika svih Pravoslavnih Crkava i uz prisustvo visokih delegacija Rimokatoličke Crkve, Jermenske Crkve, Crkava Reformacije, Svetskog saveta crkava i Konferencije evropskih crkava, kao i Islamske zajednice i Jevrejske zajednice. Ispraćaju i sahrani, 19. novembra 2009. godine u manastiru Rakovici nadomak Beograda, prisustvovao je i veliki broj građana građana Beograda i cele Srbije.
