Lijepo je čuti srpska imena i prezimena na pozicijama u novoj američkoj administraciji, pa i imena samih Amerikanaca koji su nam na neki način iskazali naklonost, ali moramo uvijek imati na umu da su to Amerikanci srpskog porijekla, dakle građani odani američkoj državi prije svega, kaže istoričar Srđa Trifković.
Izmjene koje je Donald Tramp sproveo u svojoj administraciji otkako je stupio na dužnost predsjednika Amerike mogle bi se reći da već sada idu na ruku Srbiji, bar što se tiče imenovanja nekih ljudi na određene pozicije. To se odnosi na Ričarda Grenela, koji se u Trampovom prvom mandatu kao specijalni predstavnik za Balkan trudio da bude bar objektivan prema Srbima, a sada je izaslanik za specijalne misije, ali i na više Amerikanaca srpskog porijekla ili naklonjenih Srbima koji su viđeni za razne funkcije u Vašingtonu.
Na funkcijama i Amerikanci srpskog porijekla
Tako je za portparola Pentagona postavljena Kingsli Vilson, koja je prije dvije godine napisala na društvenim mrežama „Učiniti Kosovo ponovo Srbijom“. Bivši guverner Čikaga Rod Blagojević se u jednom trenutku pominjao kao budući ambasador u Beogradu, Sarajevu ili čak Prištini, a još jedan Amerikanac srpskog porijekla, Jovan Džon Jovanović, postavljen je za šefa državne Eksport-import banke SAD.
Po riječima dr Srđe Trifkovića, srpskog i američkog univerzitetskog profesora, publiciste, analitičara i istoričara, to je ozbiljna stvar s obzirom o kakvoj se instituciji radi.
„Jovanović je bio na čelu srpsko-američkog konzorcijuma biznismena u Beogradu. U svakom slučaju, Eksport-import banka SAD je državna institucija, a značajna je utoliko što odobrava kredite pod povoljnim uslovima i može da koristi povoljne trgovačke angažmane i kreditne linije, između ostalog i kao sredstvo političkog uticaja,“ kaže Trifković.
Što se tiče Roda Blagojevića, Trifković podsjeća da je on dobio punu amnestiju od Trampa od navodnih optužbi da je trgovao sa poslaničkim mestima prije par godina, i da bi ga rado vidio na mjestu ambasadora u Sarajevu ili Beogradu.
Ozbiljne promjene
„To što mu je dao kompletnu amnestiju znači da se briše iz njegovog dosijea taj navodni prestup, što teoretski znači da bi on mogao da bude imenovan za funkcionera u administraciji Trampa. Problem može, međutim, da bude u tome što su svi ambasadori podložni potvrđivanju prvo od strane Spoljno-političkog odbora Senata, pa ako dobije povoljniju preporuku, o njegovom imenovanju glasa i Senat u cjelini,“ objašnjava Trifković.
Međutim, dodaje on, ukoliko bi Blagojević bio kandidovan za ambasadorsko mjesto, nema sumnje da bi se tome suprotstavljale na najjači mogući način i iz sve snage sve lobističke mašinerije – i Albanaca, i Hrvata, i bosanskih muslimana i njihovih prijatelja.
Naš sagovornik kaže da nije čuo za Kingsli Vilson, ali napominje da, sa takvom izjavom u biografiji, sigurno ne bi bila u administraciji demokrata.
„U Pentagonu su daleko ujednačenija mišljenja nego što su do sada bila u Stejt departmentu. Stejt department je, možemo reći, već duže od tri decenije hronično antisrpski nastrojen i tu je već stvorena jedna institucionalna kultura koja se proteže iz generacije u generaciju američkih činovnika. U Pentagonu smo imali pukovnika Daglasa Mekgregora, koji je bio jedan od planera napada na SRJ 1999. godine, ali koji je tu operaciju kasnije nazvao ogromnom greškom i javno rekao da je mogla da se stvori narko-džihadistička država u Evropi, misleći na Kosovo,“ podsjeća sagovornik Sputnjika.
Kod demokrata to ne bi bilo moguće
Iz današnjeg ugla gledano, imenovanje Vilsonove, kada se o tome diskutovalo, bilo je podložno mišljenju sekretara za odbranu, koji je sigurno upozoren na ovakvu njenu izjavu.
„Sa stanovišta prethodnih administracija, to bi bila definitivno stavka za diskvalifikaciju za tu poziciju, tako da možemo pretpostaviti da je sekretar za odbranu rekao da mu to ne smeta, što bi samo po sebi bilo ohrabrujuće. Naravno, portparol kao lice zaduženo za odnose sa medijima nije tvorac političkih odluka, ali može da utiče na njih, samim tim što ima pristup samom sekretaru za odbranu i što učestvuje u javnom iznošenju stavova Ministarstva odbrane,“ kaže Trifković.
U svakom slučaju, smatra on, samo po sebi ohrabrujuće je da je neko ko ima takav citat u svojoj biografiji imenovan na tu dužnost, kao i činjenica da se ljudi bliski Srbiji ili sa srpskim porijeklom imenuju na ozbiljne funkcije u ovoj administraciji.
„To naravno ne mora da znači niti da prejudicira ništa jer su oni lojalni državi Americi i kao njihovi građani dolaze na ta mjesta, ali svakako je prijatno čuti naša prezimena i imena na američkim funkcijama, a možda bude i učinkovito, nikad se ne zna,“ zaključak je Trifkovića.
Ko je ko
Inače, Jovan Džon Jovanović je na čelu banke Eksport-import, osnovane davne 1934. godine odlukom predsjednika Ruzvelta, i ima zadatak da kreditira izvoz američkih roba i usluga.
Jovanović je magistar u oblasti biznisa na istom fakultetu koji je pohađao i Tramp, Varton na Univerzitetu Pensilvanija, a ima diplomu političkih nauka sa Prinstona.
Biznismen srpskog porijekla, Jovanović je odrastao u Čikagu. Prilikom posjete Srbiji 2020. godine, dao je intervju za Nedeljnik u kojem je rekao da će se njegova djeca „prezivati Jovanović, a ne Džonson“, govoriti srpski i ponositi svojim korijenima.
Kingsli Vilson je po stupanju na funkciju na društvenim mrežama objavila da joj je čast što je postavljena na ovu poziciju i da će Amerika biti jača nego ikad.
Vilsonova je nedavno, krajem 2023. godine, komentarisala na društvenim mrežama upravo Srbiju. Naime, imala je objavu u MAGA stilu, ali u njoj poručila: “Učiniti Kosovo ponovo Srbijom”. U Republikanskoj stranci je od 2020. godine i radila je na Foks televiziji.
