Rat u Ukrajini i rat Hamasa i Izraela dokazali su da se nalazimo u periodu velikih globalnih turbulencija, zbog čega vrijedi analizirati žarišne tačke koje bi mogle da budu posebno problematične u 2024. godini i u narednom periodu, piše “Jutarnji list”.
Kinesko more i Tajvan
Južno kinesko more predstavlja dio koji se nalazi između Kine, Vijetnama, Tajvana, Indonezije, Filipina, Bruneja i Malezije.
Kina je najveća država koja izlazi na Južno kinesko more i njeni zahtjevi prema ovom dijelu su i najveći. Međutim, kineski zahtjevi u Južnom kineskom moru često se ne podudaraju sa zahtjevima i željama drugih država koje takođe tvrde da imaju pravo na određeni dio ove teritorije, zbog čega dolazi do opasnih trzavica s Indonezijom, Malezijom, Filipinima, Vijetnamom, a posebno Tajvanom, i zbog čega se konflikt pogoršava.
Do trzavica najčešće dolazi zbog malih nenaseljenih, ali resursima bogatih ostrva. Peking ove teritorije smatra svojom zonom isključivog ekonomskog interesa. Kineska vojska PLA posljednjih mjeseci često održava vojne vježbe u tom području kako bi rivalima demonstrirala svoju snagu, zbog čega je američka mornarica tamo poslala svoje nosače vojnih aviona, čime se stvara vrlo napeta situacija.
Venecuela
Hugo Čavez na čelo naftom bogate Venecuele došao je 1998, nakon čega je uveo izdašne socijalne mjere da je smanjio ekstremno siromaštvo u toj zemlji za 15 odsto. Međutim, godine korupcije do kojih je došlo tokom vremena njegove vladavine, državnu naftnu kompaniju PDVSA, žilu kucavicu cijele ekonomije, pretvorile su u disfunkcionalnu instituciju na čijem čelu su politički podobni, ali ne i stručnjaci i tehničari.
Čavez je produbio ekonomsku zavisnost od izvoza nafte sa 71 odsto, koliko je bilo kad je došao na vlast 1998, na gotovo 98 odsto 2013, zbog čega je, kad je 2014. došlo do pada cijena barela nafte na globalnom tržištu, došlo do rapidne propasti ekonomije te zemlje.
Nakon Čavezove smrti, zemljom je zavladao Nikolas Maduro, koji trenutno obavlja drugi šestogodišnji mandat.
Ove godine raspisao je referendum u naftom bogatoj regiji Esekiba, koji Venecuela smatra svojom pokrajinom, dok se lokalno stanovništvo smatra Gvajancima. Gvajana referendum interpretira kao najavu aneksije, zbog čega je od Međunarodnog suda pravde zatražila intervenciju. Karakas se poziva na činjenicu da je dotična regija bila unutar granica Venecuele tokom španskog kolonijalnog perioda.
Zbog opasnosti od eskalacije sukoba i mogućnosti pogoršanja konflikta, do čega bi došlo ako Venecuela izvrši obećanje i u tu regiju pošalje svoju vojsku, dodatne jedinice na sjever zemlje mobilizovao je i susjedni Brazil.
Sudan
Nakon punih šest mjeseci bitke i građanskog rata, sudanske zaraćene frakcije došle su do pat pozicije. U sukobu je do sada ubijeno više od 10.000 ljudi, a dislocirano je oko 5,6 miliona, od čega je gotovo 80 odsto u susjednom Čadu, Etiopiji i Južnom Sudanu. UN je tražio pošiljke pomoći zbog naglog pogoršanja humanitarnih uslova usljed kojeg je došlo i do širenja kolere.
Kongo
Demokratska Republika Kongo se posljednjih mjeseci 2023. suočavala sa velikim porastom nasilja, do čije je eskalacije došlo uoči izbora koji su nedavno održani. U obračunu, koji prijeti da preraste u još veći konflikt, učestvovali su pripadnici militantnih grupacija, a do okršaja je došlo zbog pitanja kontrole teritorija i prirodnih resursa. Prema procjenama UN, oboren je rekord interno dislociranih izbjeglica, oko 6,9 miliona ljudi, a s obzirom na to da se sukob nastavlja širiti, sve je manje zona koje se smatraju bezbjednim za civile.
Mjanmar
U oktobru ove godine, koalicije tri etničke grupacije organizovale su akciju u kojoj je hunta, koja na vlasti od februara 2021, skoro svrgnuta sa vlasti. Portparol hunte priznaje da su njihove snage posljednjih mjeseci pod “jakim napadom neprijatelja” koji vojno naoružanje doprema iz susjednog Tajlanda. Prema posljednjim podacima UN, u ovom građanskom ratu je dislocirano oko dva miliona civila.
