Poput Donalda Trampa, Marin Le Pen i Kalina Đorđeskua, predsjednik Srpske Milorad Dodik ostaje prkosan. Uz podršku parlamenta i svog naroda, odbacio je Šmitov autoritet da ga uhapsi i poništi volju birača, piše Rod Blagojević, bivši guverner Ilinoisa u autorskom tekstu za Dailycaller.
Njegov tekst prenosimo u cijelosti:
Potpredsjednik DŽej Di Vens održao je nedavno govor na Minhenskoj bezbjednosnoj konferenciji koji je snažno odjeknuo. U njemu je prozvao lidere zapadne Evrope zbog korišćenja lawfare-a zloupotrebe pravnog sistema kao političkog oružja i prijetnje demokratiji. Ironično je da se četiri decenije nakon pada Berlinskog zida 1989. i raspada Sovjetskog Saveza 1991. godine, demokratija i sloboda sada nalaze pod opsadom od strane onih koji su ih nekada branili.
U Americi ovo nije nepoznat koncept. Gledali smo kako demokrate, u saradnji sa politizovanim tužiocima i sudovima, neumoljivo vode krivične procese protiv Donalda Trampa. Njihov cilj bio je jasan: zatvoriti glavnog opozicionog kandidata i spriječiti ga da se kandiduje za predsjednika. To je bila zloupotreba pravosuđa i opasan presedan – politički potez sa ciljem da se američkom narodu uskrati pravo da slobodno izabere svog lidera.
Ovo je bio zapanjujući primjer nepravde i neviđen napad na demokratiju. Nijedan američki predsjednik nije prošao kroz ono što je Tramp doživio.
Ali rat protiv Trampa – i demokratije – više nije ograničen na američko tlo.
Potpredsjednik Vens je bio u pravu: lawfare je prešao Atlantik. U Evropi, politička ljevica koristi iste taktike protiv pro-Trampovskih, populističkih konzervativnih lidera – kandidata koji su već pobijedili na izborima ili su na putu da pobijede.
Kako bi zaustavili ove kandidate ili poništili izborne rezultate, evropske elite sa ljevice koriste jednostavnu formulu: “Ako mi izgubimo – pobjednik ide u zatvor.” Time nastoje da zabrane ovim liderima da se kandiduju ili obavljaju javne funkcije.
Ova anti-demokratska ideologija polazi od opasne pretpostavke: da je volja naroda legitimna samo ako se poklapa sa agendom ljevice. Konzervativni populisti se rutinski označavaju kao “pro-putinovski” ili optužuju za “saradnju s Rusima”, kako bi ih diskreditovali.
Slučajevi iz Francuske i Rumunije
Prije samo dvije sedmice, francuski sud osudio je Marin Le Pen, liderku konzervativne stranke Nacionalno okupljanje i jednu od vodećih predsjedničkih kandidatkinja, na četiri godine zatvora i zabranio joj kandidaturu na pet godina. Njen “zločin”? Političke aktivnosti koje su uobičajene u francuskoj politici – i koje se tolerišu kada ih čine političari s ljevice.
Mjesec dana ranije, Vrhovni sud Rumunije diskvalifikovao je Kalina Đorđeskua, populističkog konzervativca i favorita na predstojećim predsjedničkim izborima u maju 2025. Njegov zločin? Pobijedio je u prvom krugu glasanja u novembru 2024. Sud nije priznao njegovu pobjedu, poništio je izbore i zabranio mu dalju kandidaturu.
Kriza u Republici Srpskoj
Možda najalarmantniji slučaj odvija se u Republici Srpskoj, autonomnom entitetu unutar BiH. Smještena u jugoistočnoj Evropi, BiH rijetko dospijeva na naslovnice u SAD-u – ali bi trebalo. Region je bure baruta nerazriješenih etničkih i vjerskih tenzija.
Ožiljci iz rata devedesetih – koji je odnio više od 100.000 života – i dalje su svježi. Danas među pravoslavnim Srbima i katoličkim Hrvatima postoji strah da većinsko bošnjačko (muslimansko) stanovništvo želi stvoriti unitarni islamski entitet, brišući njihovu autonomiju i vjerski identitet.
Ovu krhku ravnotežu sada narušava Kristijan Šmit. Sa širokim, neizabranim ovlašćenjima, Šmit se sve više miješa u unutrašnje poslove BiH – najkontroverznije, kroz napade na liderstvo i kulturni identitet Republike Srpske.
Dana 20. decembra 2023. godine, Šmit je javno upozorio Republiku Srpsku da ne slavi 9. januar – Dan Republike Srpske – navodeći da takvo obilježavanje krši odluke Ustavnog suda BiH i njegovu sopstvenu izvršnu naredbu od 1. jula 2023. godine.
Uprkos tome, predsjednik Srpske Milorad Dodik, trostruki izabrani lider Republike Srpske, nastavio je sa tradicionalnim obilježavanjem praznika. Kao odgovor, Šmit je pokrenuo krivični postupak protiv njega. Dana 26. februara 2025. godine Dodik je osuđen na godinu dana zatvora i zabranjeno mu je obavljanje javne funkcije u narednih šest godina.
Dodikova navodna krivica? Obilježavanje praznika kojim se obilježava osnivanje Republike Srpske 1992. i slavi Sveti Stefan, jedan od najpoštovanijih svetaca u Srpskoj pravoslavnoj crkvi – tradicije koje se poštuju od potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma 1995. godine. Ipak, Šmit je, zbog bojazni da bi to moglo uvrijediti bošnjačku većinu, jednostrano kriminalizovao proslavu i pokušao je ugušiti.
Odražavajući volju svog naroda, Dodik je odbio da se povinuje. Srbi iz Srpske nastavili su da slave svoje nasljeđe i vjeru. Zbog toga je njihov predsjednik osuđen, kažnjen i politički izopšten.
Zamislite da je američki predsjednik zatvoren zato što je proslavio 4. juli – jer je to navodno uvrijedilo nekog, prema mišljenju stranog birokrate. Da li bismo se povinovali? Ili pružili otpor?
Poput Trampa, Le Pen i Đorđeskua, Dodik ostaje prkosan. Uz podršku parlamenta i svog naroda, odbacio je Šmitov autoritet da ga uhapsi i poništi volju birača.
Sada imamo pat-poziciju.
Evropa na ivici
Situacija je opasna. Bošnjački sud izdao je nalog za hapšenje Dodika. Šmit je zatražio od Interpola da ga uhapsi tokom diplomatske posjete Izraelu s premijerom Benjaminom Netanyahuom. Interpol je odbio, navodeći da ne postupa po politički motivisanim zahtjevima.
Ali Evropska unija je dodatno zaoštrila situaciju prošle sedmice, rasporedivši 1.000 čeških vojnika u BiH, navodno kako bi pomogli u Dodikovom hapšenju. Ovo nije mirovna misija – već provokacija.
Šmit igra opasnu igru. Srbi neće odustati od onoga što smatraju svojom suverenošću i identitetom. Ako Šmitov lawfare preraste u oružani sukob, Balkan bi ponovo mogao da eksplodira – ovog puta dok je Evropa već uvučena u sukob u Ukrajini.
Posljednji put kada su dva rata istovremeno gorjela Evropom bilo je 1939. godine, kada je Njemačka napala Poljsku ubrzo nakon što je osvojila Čehoslovačku.
Svijet mora da se probudi. BiH nije samo regionalni problem – ona je upozorenje. Filozof DŽordž Santayana je rekao: “Oni koji se ne sjećaju prošlosti, osuđeni su da je ponove.”
Јedan rat u Evropi je previše. Drugi bi bio katastrofalan.
