ČINJENICE KOJE DO SADA ZNAMO: Kiseonik u bolnicama siguran je za pacijente

“Standardna stopa carine prilikom uvoza kisika u BiH je 5 odsto a plaća se i PDV 17 odsto. Važno je napomenuti da kiseonik nije na spisku roba koje su na režimu dozvola prilikom uvoza u BiH, što znači da se kiseonik može slobodno uvesti u BiH.

Međutim, kad je u pitanju dalja upotreba uvezenog kiseonika, te da li je isti upotrebljavan kao lijek, jer je kiseonik registrovan kao lijek kod Agencije za lijekove i medicinska sredstva BiH, te da li je i ko registrovan kao veleprometnik lijekova, pa tako i kiseonika kao lijeka, informacija se mora provjeriti u Agenciji za lijekove i medicinska sredstva BiH”, rečeno je u pisanom odgovoru UIO.

Koliko se kiseonika uveze u BiH?

U periodu od prvog januara do 24. septembra ove godine u Federaciju BiH uvezeno je 3.796.747,11 kg u vrijednosti 1.021.727,00 KM dok je u Republiku Srpsku uvezeno 4.365.699,12 kg, u vrijednosti od 1.334.857,26 KM.

Tokom 2020. godine u Federaciju BiH uvezeno je 2.132.273,39 kg kiseonika u vrijednosti 519.460,38 KM dok je u Republiku Srpsku uvezeno 3.171.596,86 kg u vrijednosti 912.500, 90 KM.

Tokom 2019. godine u Federaciju BiH uvezeno je 1.012.656,74 kg kiseonika u vrijednosti od 276.287, 23 KM dok je u Republiku Srpsku uvezeno 2.096.720,00kg u vrijednosti 568,788.93 KM.

Podaci UIO potvđuju da je tokom pandemije korona virusa značajno uvećan uvoz kiseonika za potrebe i bolnica kao i drugih zdrastvenih ustanova u BiH.

Ko su uvoznici kiseonika u BiH?

Preduzeća koja su uvezla kiseonik u BiH od 01. januara do 24. septembra ove godine su: “A D K” d.o.o iz Novog Travnika; “BAU & GARTEN” d.o.o iz Sarajeva; “Istrabenz plini” d.o.o iz Breze; “Kras” d.o.o iz Laktaša, “MB Frigo klima i hlađenje” d.o.o iz Sarajevoa – Ilidža; “Messer Tehnoplin” d.o.o iz Sarajeva; “Penny plus” d.o.o iz Vogoće; “PMP Jelšingrad – FMG” a.d. iz Gradiške; “Servis Jelić” d.o.o iz Širokog Brijega; “Tehnogas-Kakmuž” a.d. iz Petrovo; “Teve varnost elektronika” d.o.o iz Visokog; “TGT” a.d. iz Tran-Laktaša i “Wizz air Bosnia” d.o.o. iz Živinica.

Preduzeća koja su uvezla kiseonik u BiH u 2020. godini su: A D K” d.o.o iz Novog Travnika; “BAU & GARTEN” d.o.o iz Sarajeva; “IBP” d.o.o. iz Zenice; “Interugo” d.o.o. iz Prijedora, “Istrabenz plini” d.o.o iz Breze; “Kras” d.o.o iz Laktaša; “Frigo klima i hlađenje” d.o.o iz Sarajeva – Ilidže; “Messer Mostar plin” d.o.o Mostar; “Messer tehnoplin” d.o.o iz Sarajeva; “New technology” d.o.o Sarajevo; “Penny plus” d.o.o iz Vogoće; “PMP Jelšingrad – FMG” a.d. iz Gradiška; “Servis Jelić” d.o.o iz Širokog Brijega; “Tehnogas-Kakmuž” a.d. iz Petrova; “Teve varnost elektronika” iz Visokg; “TGT” a.d. iz Trn-Laktaša i “Wizz air Bosnia” d.o.o. iz Živinice.

Preduzeća koja su uvezla kiseonik u BiH u 2019. godini su: A D K” d.o.o iz Novog Travnika; “BAU & GARTEN” d.o.o iz Sarajeva; “GTG plin” d.o.o iz Zenice; “IBP” d.o.o. iz Zenice; “IPM” d.o.o iz Tomislavgrada; “Kras” d.o.o iz Laktaša; “Frigo klima i hlađenje” d.o.o iz Sarajeva – Ilidže; “Messer Mostar plin” d.o.o Mostar; “Messer tehnoplin” d.o.o iz Sarajeva; “New technology” d.o.o Sarajevo; “Penny plus” d.o.o iz Vogoće; “PMP Jelšingrad – FMG” a.d. iz Gradiška; “Servis Jelić” d.o.o iz Širokog Brijega; “Tehnogas-Kakmuž” a.d. iz Petrova; “Teve varnost elektronika” iz Visokg; “TGT” a.d. iz Trn-Laktaša i “Wizz air Bosnia” d.o.o. iz Živinice.

Spisak preduzeća koji u BiH uvozi kiseonik pokazuje da su zadnje tri godine uglavnom iste firme vršile uvoz i distribuciju kisonika između ostalog i bolnicama kao i domovima zdravlja u BiH.

Ko može isporučivati kiseonik bolnicama u BiH?

Jedino preduzeće koje je upisano u Registar proizvođača lijekova u Agenciji za lijekove BiH a koje može prometovati medicinski kiseonik je “Messer Tehnoplin” d.o.o. iz Sarajeva. Ovo preduzeće je u Registar proizvođaca lijekova upisamo tek od 8. marta 2021. godine, od kada je mogao i da vrši distribuciju kiseonika bolnicama u BiH.

Pored proizvodnje kiseonika u kisikani, koja se nalazi u krugu željezare u Zenici, “Messer tehnoplin” iz Sarajeva je i veliki uvoznik kiseonika, kao i drugo preduzeće istog vlasnika “Messer Mostar plin” d.o.o iz Mostara.

“Messer” tek od 8. marta ove godine klasifikuje kiseonik kao “medicinski” i isporučuje ga dijelu bolnica i domova zdravlja u Federaciji BiH.

Agenciji za lijekove BiH do danas nije saopštila javnosti kakva je bila procedura za isporuku kiseonika i kakav se kiseonik do 8. marta ove godine koristio u zdrastvenim ustanovama u BiH.

Kakav kiseonik se koristi u bolnicama?

Kiseonik koje se koristi u bolnicama i domovima zdravlja je čistoće 99,5 odsto ( 0,5 odsto je voda). Takav kiseonik upotrebljava se i u bolnicama u Evropi i potuno je siguran za pacjente.

On se isključivo koristi u svom zdrastvenim ustanovama u BiH poslednjih deset godina, odnosno, od kada je Evropska unija propisala da se kiseonik minimalne čistoće od 99,5 odsto koristi i u medicini. Čistoću takvog kiseonika potvrđuje isključivo proizvođač svojom deklaracijom. Ovakavu praksu koriste i danas svi distributeri kiseonika za zdrastvene ustanove u BiH.

Agencija za lijekove BiH, odnosno Stručni savjet Agencije 2018. godine donio je Pravilnik o dobroj proizvođačkoj praksi za medicinske gasove ( Službeni glasnik BiH broj 49/18 ). Ovaj pravilnik Ministastvo civilnih poslova BiH nikad nije verifikovalo iako je to isključivo bilo dužno po Zakonu o lijekovima. Preduzeće “Messer tehnoplin” iz Sarajeva se u skladu sa tim Pravilnikom upisuje se u Registar proizvođača lijekova 08. marta ove godine.

“TGT Tehnogas” iz Laktaša uvozi i isporučuje isključivo kiseonik čistoće 99,5 odsto koji se koristi u medicini, što potvrđuje Deklaracija o sukladnosti koju izdaje proizvođač “SOL Grupa” iz Monce. “SOL Grupa” je većinski vlasnik “TGT Tehnogas” a.d. iz Laktaša i “Tehnogas – Kakmuž” a.d. iz Petrova.

Gdje se proizvodi kiseonik?

U zemljama regije kiseonik se proizvodi u četiri kisikane, i to u Jasenicama u Sloveniji, Sisku u Hrvatskoj, Zenici u BiH i Smederevu u Srbiji. Kisikane se nalaze uz velike industrijske potrosače kiseonika, a u zemljama regije to su bile Željezare. Evropska unija je standardizovala proizvodnju kiseonika tako što je propisala da se kiseonik minimlane čistoće od 99,5 odsto isključivo koristi u medicini. “SOL Grupa” je vlasnik kisikana u Sisku i Jasenicama, a “Messer” je vlasnik kisikana u Zenici i Smederevu.

(N.Sp.)