Kfor je od trenutka dolaska na Kosovo i Metohiju procijenio da je ugroženost manastira Visoki Dečani – trajna, kaže istoričar Luka Jovanović povodom vježbi međunarodnih snaga na KiM za implementaciju plana odbrane ovog manastira.
To što je Kfor izveo vježbu, kaže Jovanović, ne mora nužno da znači da se nešto sprema, već predstavlja uvežbavanje međunarodnih trupa svjesnih da Albanci u svakom trenutku mogu nasrnuti na ovaj srpski srednjovekovni biser koji se već nalazi na Uneskovoj listi ugrožene svetske baštine.
Ova vojna vježba je omogućila da se poboljša kapacitet razmještanja jedinica za brzo reagovanje, kako sa vozilima, tako i sa helikopterima, navedeno je u objavi Kfora na društvenim mrežama. Jovanović podsjeća da je Kfor misija koja ima mandat da vrši vojnu ulogu, odnosno bezbjednosna, diverziona, ofanzivna i sva druga vojna dejstva na prostoru Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija. Njima i Beograd priznaje tu ulogu, kao i sve ostale međunarodne organizacije.
Takve vježbe nisu ništa novo i tokom godine se više puta održavaju, ali svako to može protumačiti na drugačiji način. Svaka regularna stajaća vojska vrši manevre u svojim reonima i teritorijama koje obezbjeđuju, a tako i Kfor radi. U ovom slučaju vrši procjene ugroženosti i vjerovatnoće do kakvih sve scenarija može doći, a uz to radi i pripreme svojih vojnika za takve eventualnosti, rekao je Jovanović.
Manastir Visoki Dečani, zadužbina kralja Stefana Dečanskog iz 14. vijeka, pod neprekidnom je zaštitom KFOR-a i jedini je vjerski objekat i spomenik Uneska u Evropi pod vojnom zaštitom.
Manastir je više puta bio izložen direktnim oružanim napadima Albanaca.
On je objasnio i to da se vojnici Kfora konstantno smjenjuju, a da se čak i njihova komanda menja relativno brzo. Njima je bitno da u svakom trenutku novi regruti i članovi misije budu spremni da se nose sa izazovima i budu upoznati sa onim što ih eventualno može očekivati. Oni moraju da budu ti koji će stati u odbranu manastira, crkava i svih manjina na Kosovu i Metohiji u slučaju da takozvano Kosovo, opet krene u obračun sa srpskom zajednicom.
Trajna ugroženost i vječna meta – Visoki Dečani
Moglo se primetiti da su vojnici Kfora u slučajevima kada je na sjeveru Kosova i Metohije dolazilo do masovnih protesta, pa čak i problema sa policijom, uvježbavali i razbijanje demonstracija. Oni se, kaže Jovanović, samo spremaju na ono šta je trenutni bezbjednosni izazov na Kosovu i Metohiji.
Kfor je i ovog puta procijenio bezbjednosni rizik koji se nadvio nad svetinjama Srpske pravoslavne crkve, ovaj put konkretno nad manastirom Visoki Dečani. Cijela oblast Metohije i metohijskih manastira uvijek je bila ugrožena od strane Albanaca, naročito onih „narodnih samoinicijativnih elemenata“ koji su kretali u različite akcije. I Pećka patrijaršija i Visoki Dečani i niz manjih manastira koji se nalaze u njihovoj okolini nalaze se pod neposrednom prijetnjom, što lokalnih Albanaca, što Albanaca koji su tu u tranzitu ili privremenom boravku.
Četiri puta napadan oružano, manastir Viskoki Dečani je najčešće napadan objekat, ne samo Srpske Pravoslavne Crkve, već hrišćanski,na teritoriji Evrope od Drugog svetskog rata.
Kfor je od trenutka svog dolaska na Kosovo i Metohiju procenio da je ugroženost manastira Visoki Dečani – trajna. Većinu srpskih manastira na Kosovu i Metohiji Kfor više ne čuva, već ih, po potrebi, obezbjeđuje tzv. kosovska policija. Jovanović, međutim, tvrdi da sam Kfor, kao ni drugi međunardoni predstavnici, nemaju povjerenja u kosovsku policiju kada je reč o Dečanima.
Ne želim da odvajam manastire na Kosovu i Metohiji, oni pripadaju svi jednom redu, redu manastira Srpske pravoslavne crkve, ali manastir Dečani je taj koji je u međunarodnoj javnosti najprepoznatljiviji po svojoj ljepoti i duhovnosti. Kao takav, on predstavlja večnu metu onima koji ga doživljavaju kao posljednji simbol Srpstva u Metohiji.
UNESKO je proglasio manastir Dečani za mjesto svetske kulturne baštine 2004, navodeći da su njegove freske jedno od najvrijednijih primjera renesanse Paleologa u vizantijskom slikarstvu i dragocjen zapis o životu u 14. vijeku.
Eparhija uzvraća udarac
Jovanović takođe ističe da nije čudo što snage Kfora moraju često uvježbavati svoje ekipe za slučaj albanskog napada kada prištinski visoki funkcioneri pozivaju otvoreno na linč i etničko čišćenje srpskog naroda.
Tako je visoki funkcioner partije Nova kosovska Alijansa Selim Pacoli u dva navrata pozvao na sprovođenje „Oluje“ protiv srpskog naroda na Kosovu i Metohiji. Na tome se nije zaustavio – označio je SPC kao „glavnog podstrekača četničkih bandi“ koje su, kako tvrdi, „na pravoslavni praznik ubijale i spaljivale“.
Eparhija raško-prizrenska podnijela je osnovnom javnom tužilaštvu u Prištini krivičnu prijavu protiv Pacolija i to zbog krivičnog djela izazivanja razdora i netrpeljivosti. Jovanović smatra da je ovaj potez izuzetno dobar. On podseća da je Eparhija dugo godina ćutala na ovakve pretnje, pišući samo saopštenja ili ne odgovarajući na njih uopšte. Ovo je, smatra sagovornik, akt koji treba pozdraviti, jer ukoliko već takozvano Kosovo sebe proklamuje za „najdemokratskiju državu 21. vijeka i Evrope“, onda bi ono samo trebalo da reaguje protiv ovakvih ispada.
Eparhija raško-prizrenska održava dobre odnose sa svim međunarodnim organizacijama na Kosovu i Metohiji, pa albanske laži da vrši i učestvuje u kriminalnim radnjama nisu ozbiljno shvaćene.
Dobro je što je Eparhija to učinila. Ona kao verska zajednica ima široki spektar prava na Kosovu i Metohiji i izuzetno dobro je priznata i prihvaćena od strane međunarodnih misija, Kfora, Euleksa, kao i svih ostalih međunarodnih predstavnika. Čak je u dobrim odnosima i sa ambasadama i ambasadorima na prostoru Kosova i Metohije.
Jovanović objašnjava da je Epahija svojevermeno najbolje uspela da se odbrani od ovakvih prijetnji i optužbi tako što je otvorila vrata svih svojih manastira, crkava i svih svojih objekata svim međunarodnim predstavnicima. Ti predstavnici su, kaže sagovornik, rado viđeni gosti u srpskim svetinjama. To je slučaj i sa Dečanima gde se slobodno može reći da uz Srbe i pripadnici italijanskog kontingenta i naroda dragi gosti.
Uloga i doprinos italijanskih vojnika u Kforu u očuvanju i negovanju srpske kulture i poštovanju bratstva manastira Visoki Dečani prepoznata je ne samo od strane monaha, već i od cjelokupnog srpskog naroda. Sa druge strane, eparhija je napravila odličan potez time što je započela sudski proces protiv Pacolija i smatram da će sve to imati dobar epilog. Trebalo bi da takozvana „najdemokratskija država 21. vijeka“ zna da osudi i vjersku netrpeljivost prema srpskom narodu i pravoslavnoj vjeri, a ne samo da pravi lažne optužbe, zaključuje Jovanović.
